فهرست مطالب سدیم تیوسولفات
سدیم تیوسولفات (Sodium thiosulfate) یک ترکیب شیمیایی است که شامل یون سدیم (Na⁺) و یون تیوسولفات (S₂O₃²⁻) است. فرمول شیمیایی آن به صورت Na₂S₂O₃ نمایش داده میشود.
سدیم تیوسولفات به صورت یک جامد بلوری سفید رنگ یا پودر است که در آب حل میشود. این ترکیب در طبیعت به صورت آب‌محلول و همچنین در شکل بی‌آب (انهیدر) در بازار عرضه میشود.
کاربردهای سدیم تیوسولفات شامل موارد زیر میشود:
1. عکاسی: سدیم تیوسولفات در عکاسی به عنوان یک عامل فیکسر استفاده میشود. در فرآیند تهیه عکس با فیلم‌های حساسیت نمیانی، پس از عکاسی، از سدیم تیوسولفات برای تثبیت تصویر استفاده میشود.
2. ضد اکسیدان: سدیم تیوسولفات به عنوان یک ضد اکسیدان مورد استفاده قرار می‌گیرد. در برخی فرآیندهای شیمیایی و صنعتی، از آن برای حفظ و تثبیت غلظت اکسیژن استفاده میشود.
3. معدن‌کاری: در برخی فرآیندهای معدن‌کاری، سدیم تیوسولفات به عنوان یک عامل جداکننده و ضد حلالیت استفاده میشود. برای جدا کردن و جداسازی مواد معدنی مختلف، از این ترکیب استفاده میشود.
4. پزشکی: در پزشکی، سدیم تیوسولفات در برخی آزمایشات تشخیصی و درمانی به کار می‌رود. به عنوان مثال، در درمان زردی نوزادان و برخی مسمومیت‌های سنگین، سدیم تیوسولفات به عنوان یک عامل ضد سمی و محلول آبی تجویز میشود.
5. آنالیز شیمیایی: سدیم تیوسولفات در آزمایشگاه‌ها به عنوان یک ترکیب شیمیایی مورد استفاده قرار می‌گیرد. این ترکیب در آزمایشهای شیمی تجزیه، تعیین غلظت مواد و تعیین واکنش‌های شیمیایی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
6. آنتی‌کلر: سدیم تیوسولفات در صنعت آب و فاضلاب برای حذف کلر از آب مورد استفاده قرار می‌گیرد. این ترکیب با تفکیک کلر موجود در آب به میزان قابل توجه، آب را از اثرات مضر کلر آزاد درمان می‌کند.
7. کشاورزی: سدیم تیوسولفات در برخی محصولات کشاورزی برای کنترل عفونت‌های قارچی مورد استفاده قرار می‌گیرد. این ترکیب به عنوان یک ماده ضد قارچ مؤثر در برخی بیماری‌های گیاهی به کار می‌رود.
8. تصفیه آب: سدیم تیوسولفات در تصفیه آب برای حذف مواد آهنی و برخی مواد دیگر مورد استفاده قرار می‌گیرد. این ترکیب با تشکیل ترکیبات حلال متعدد، به کاهش غلظت آهن و دیگر آلاینده‌ها در آب کمک می‌کند.
9. آزمایشهای زیست‌شناسی: سدیم تیوسولفات در برخی آزمایشهای زیست‌شناسی و سلولی استفاده میشود. به عنوان مثال، در تکنیک‌های تعیین سمیت سلولی و تجزیه آنزیمی، از سدیم تیوسولفات به عنوان یک ترکیب معمول استفاده میشود.
10. پزشکی: سدیم تیوسولفات در برخی آزمایشات پزشکی مورد استفاده قرار می‌گیرد. به عنوان مثال، در آزمایشات خون‌شناسی، سدیم تیوسولفات برای تعیین سرعت رسوب پلاکت‌ها (ESR) و تعیین سطح سولفاتید موجود در ادرار استفاده میشود.
11. صنایع غذایی: سدیم تیوسولفات به عنوان یک ماده آنتی‌اکسیدان در صنایع غذایی مورد استفاده قرار می‌گیرد. این ترکیب به منظور جلوگیری از اکسیداسیون و فساد غذاها و نگهداری کیفیت آنها به کار می‌رود.
12. صنایع نساجی: سدیم تیوسولفات در صنعت نساجی برای حذف رنگ‌های اضافی و زاید از بافت‌ها و الیاف مورد استفاده قرار می‌گیرد. این ترکیب به عنوان یک عامل کاهنده رنگ در فرآیندهای رنگبری و تمیزکردن پارچه‌ها به کار می‌رود.
توجه داشته باشید که این فقط برخی از کاربردهای سدیم تیوسولفات در آزمایشگاه و صنایع مختلف است و هر کاربرد خاصی ممکن است شرایط و دستورالعمل‌های مربوطه خاص خود را داشته باشد.
تصویر 1 : شکل طاهری تیوسولفات سدیم
تاریخچه تیوسولفات سدیم:
سدیم تیوسولفات یک ترکیب شیمیایی است که تاریخچه طولانی و متنوعی دارد. در زیر به برخی اطلاعات درباره تاریخچه این ترکیب اشاره می‌کنم:
- سدیم تیوسولفات برای اولین بار در سال 1795 توسط شیمیدان فرانسوی لوئی جاک روزن داروتی (Louis Jacques Thénard) سنتز شد. او این ترکیب را از واکنش سدیم هیدروکسید با تیوسیانات آمونیوم به دست آورد.
- در طی سال‌های بعد، محققان دیگر نیز به تولید سدیم تیوسولفات پرداختند و روش‌های جدیدی برای سنتز آن توسعه دادند.
- سدیم تیوسولفات به عنوان یک ترکیب مورد استفاده در عکاسی و تصویربرداری در قرن 19 و 20 به شدت شناخته شد. این ترکیب برای تثبیت تصاویر حاصل از عکاسی با فیلم‌های حساس به نور، استفاده می‌شد.
- توسعه و بهبود فرآیندهای عکاسی در دهه‌های 1900 و 1910، تقاضای بیشتری برای سدیم تیوسولفات به همراه داشت. به عنوان نتیجه، تولید صنعتی این ترکیب افزایش یافت.
- به علت خواص ضد اکسیدانی و ضد قارچی سدیم تیوسولفات، در دهه‌های بعد، کاربردهای متنوعی در صنایع دیگر نیز پیدا کرد. از جمله کاربردهایی که بیشتر در دسترس است، استفاده در تصفیه آب، کشاورزی، صنایع غذایی، نساجی و غیره می‌باشد.
- امروزه، سدیم تیوسولفات به عنوان یک ماده شیمیایی مهم و پرکاربرد در آزمایشگاه‌ها، صنایع و کاربردهای پزشکی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
با توجه به کاربردهای گسترده‌ای که سدیم تیوسولفات دارد، تحقیقات و توسعه‌های بیشتری در زمینه این ترکیب صورت گرفته است. بهبود روش‌های سنتز و تصفیه سدیم تیوسولفات، بهبود کیفیت و خلوص آن، بهینه‌سازی شرایط نگهداری و حمل و نقل، و همچنین کاهش آثار جانبی و محیطی مرتبط با استفاده از این ترکیب از جمله زمینه‌های تحقیقاتی مورد توجه بوده‌اند.
علاوه بر این، استفاده از سدیم تیوسولفات در تکنولوژی‌های پیشرفته مانند فرایندهای نانوتکنولوژی و کاربردهای پزشکی نیز در حال بررسی و توسعه است. به عنوان مثال، استفاده از سدیم تیوسولفات در ترکیبات نانوساختار برای کاربردهای آنتی‌باکتریال و ضدسرطانی مورد مطالعه قرار گرفته است.
همچنین، در آینده ممکن است کاربردهای جدیدی برای سدیم تیوسولفات کشف شود و با پیشرفت تکنولوژی، روش‌های بهبود یافته‌ای برای سنتز و استفاده از این ترکیب توسعه یابد.
تصویر شماره 2 : تیوسولفات سدیم 25 کیلویی چینی
روش تولید سدیم تیوسولفات عموماً شامل مراحل زیر است:
1. تهیه تیومات سدیم (Sodium thiomate):
- مرحله اول: در یک مخلوط محلول آبی از سدیم کربنات (Sodium carbonate) و سولفور (Sulfur)، راکتوری را ایجاد می‌کنند و تا دمای بالا (حدود 140 درجه سانتیگراد) گرم می‌کنند.
- مرحله دوم: در این مرحله، بخار آب به راکتور افزوده میشود تا تیومات سدیم تشکیل شود.
- نمونه فرمولاسیون: Na2CO3 + S + H2O → Na2S2O3 + CO2
2. احیاء تیومات سدیم:
- در این مرحله، تیومات سدیم با یک ماده احیاء کننده مانند دی‌اکسید سولفور (Sulfur dioxide) و یا بیسولفیت سدیم (Sodium bisulfite) ترکیب میشود.
- نمونه فرمولاسیون: Na2S2O3 + SO2 → Na2S2O5
3. تصفیه و جداسازی:
- ترکیب حاصل را از ترکیبات جانبی و آلودگی‌ها جدا می‌کنند.
- برای تصفیه و جداسازی، ممکن است از فیلتراسیون، تقطیر، و مراحل دیگر استفاده شود.
4. تشکیل سدیم تیوسولفات:
- تیومات سدیم حاصل از مرحله قبلی با بخار آب تفکیک میشود تا سدیم تیوسولفات تشکیل شود.
- نمونه فرمولاسیون: Na2S2O5 + H2O → 2Na2SO3
5. تصفیه نهایی:
- پس از تشکیل سدیم تیوسولفات، ممکن است نیاز به مراحل تصفیه نهایی باشد تا خلوص و کیفیت محصول نهایی به حداکثر رسیده و از ترکیبات جانبی و آلودگی‌ها پاک شود. این مراحل شامل فیلتراسیون، تقطیر، کریستالیزه و مراحل دیگر می‌شوند.
6. فرمولاسیون و بسته بندی:
- پس از تصفیه نهایی، سدیم تیوسولفات به شکل خالص تولید میشود. سپس ممکن است به مراحل فرمولاسیون بپردازد تا به شکل مناسبی برای استفاده در آزمایشگاه‌ها یا صنایع بسته بندی شود. در این مرحله، ممکن است اضافه کردن عوامل نگهدارنده، تنظیم کننده pH و مواد دیگر صورت بگیرد.
در هر مرحله از فرآیند تولید سدیم تیوسولفات، شرایط دما، فشار، زمان و نسبت مواد اولیه به یکدیگر ممکن است تاثیر بزرگی بر روند و خلوص محصول نهایی داشته باشد. این شرایط به طور دقیق بر اساس شرایط فنی، بهینه‌سازی‌های صنعتی و نیازهای محصول تنظیم می‌شوند.
تصویر شماره 3 : کارخانه تولیدی سدیم تیوسولفات در چین
بزرگترین تولیدکنندگان سدیم تیوسولفات در جهان شامل شرکتها و کمپانی‌های مختلفی است. برخی از بزرگترین تولیدکنندگان در جهان عبارتند از:
1. شرکت بیسلر (BASF SE): بیسلر یکی از بزرگترین تولیدکنندگان مواد شیمیایی در جهان است و تولید سدیم تیوسولفات نیز در محصولات آن جای دارد.
2. شرکت تکساس گلف کوست شیمی (Gulf Coast Chemical): این شرکت آمریکایی نیز به عنوان یکی از بزرگترین تولیدکنندگان سدیم تیوسولفات در جهان شناخته میشود.
3. شرکت تیانجین کمپانیتس تریستیات (Tianjin Kermel Chemical Reagent Co., Ltd.): این شرکت چینی نیز به عنوان یکی از بزرگترین تولیدکنندگان سدیم تیوسولفات در جهان شناخته میشود.
4. شرکت مرک آلمان (Merck KGaA): مرک آلمان یکی از شرکت‌های برتر و معتبر در صنعت شیمی و داروسازی است و تولید سدیم تیوسولفات نیز در محصولات آن جای دارد.
مهم است بدانید که فهرست بالا تنها نمونه‌ای از بزرگترین تولیدکنندگان سدیم تیوسولفات در جهان است و تعداد شرکتها و کمپانی‌های تولیدکننده بیشتر از این است. همچنین، تولیدکنندگان ممکن است در طول زمان تغییر کنند و شرکت‌های دیگر نیز وارد بازار شوند یا موقتاً تولید را متوقف کنند. برای اطلاعات دقیق‌تر، می‌توانید به سایت‌ها و منابع معتبر صنعت شیمی مراجعه کنید.
تصویر شماره 4 : کارخانه BSFE یکی از بزرگترین تولید کنندگان تیوسولفات سدیم
style="">شرایط ایمنی کار با تیوسولفات سدیم :
تصویر شماره 5 : علائم ایمنی کار با تیوسولفات سدیم
کار با سدیم تیوسولفات نیاز به رعایت شرایط ایمنی مناسب دارد تا خطرات مربوط به این ماده شیمیایی کاهش یابد. در زیر شرایط ایمنی کار با سدیم تیوسولفات را بررسی می‌کنیم:
1. استفاده از تجهیزات محافظت فردی (PPE):
- هنگام کار با سدیم تیوسولفات، باید از تجهیزات محافظت فردی استفاده کنید. این شامل کلاه، عینک محافظ، دستکش‌های مقاوم در برابر مواد شیمیایی، لباس محافظ و کفش‌های مقاوم است.
2. تهویه مناسب:
- هنگام استفاده از سدیم تیوسولفات، باید در محیطی با تهویه مناسب کار کنید. اطمینان حاصل کنید که محل کار دارای تهویه مناسب است و از تماس طولانی با بخارات سدیم تیوسولفات جلوگیری کنید.
3. جلوگیری از مخلوط شدن با مواد دیگر:
- سدیم تیوسولفات را با مواد قابل اشتعال، اسیدها و مواد اکسید کننده مخلوط نکنید، زیرا این می‌تواند منجر به واکنش‌های خطرناکی شود. همچنین، به دقت دستورالعمل‌های مربوط به محلول‌ها و مواد دیگری که در همان محیط استفاده می‌شوند، را رعایت کنید.
4. استفاده از محیط کنترل شده:
- سعی کنید که کار با سدیم تیوسولفات را در محیط کنترل شده انجام دهید. این شامل آزمایشگاه‌ها یا ایستگاه‌های کنترل شده با وسایل اطلاعاتی، اطلاعات اضافی و تجهیزات ایمنی است.
5. ذخیره سازی و نگهداری:
- سدیم تیوسولفات را در محیط خشک و خنک و در بستری مناسب نگهداری کنید. از مواد قابل اشتعال و مواد اکسید کننده دور نگه دارید و با مواد قابل اشتعال مخلوط نکنید.
همچنین، قبل از کار با سدیم تیوسولفات، بهتر است دستورالعمل‌های ایمنی و فیش‌های اطلاعات ایمنی (SDS) مربوطه را مطالعه کنید و راهنمایی‌های ارائه شده توسط تولیدکننده یا مراجع مربوطه را رعایت کنید.
تصویر شماره 6 : عکس نمونه لیبل تیوسولفات سدیم آزمایشگاهی
style="">شرایط حمل و نگهداری تیوسولفات سدیم :
شرایط حمل و نگهداری سدیم تیوسولفات باید مطابق با دستورالعمل‌های ایمنی و قوانین مربوطه اعمال شود. در زیر شرایط عمومی حمل و نگهداری سدیم تیوسولفات را بررسی می‌کنیم:
1. حمل:
- سدیم تیوسولفات باید در ظروف محکم و مقاوم در برابر ضربه و نشت قرار گیرد.
- هنگام حمل سدیم تیوسولفات، باید از وسایل حمل و نقل مناسب مانند کانتینرها، بشکه‌ها یا بسته‌بندی‌های مورد تأیید استفاده کنید.
- توصیه میشود تراکتورها یا فروشگاه‌های ویژه برای حمل سدیم تیوسولفات استفاده شوند. همچنین، وسایل حمل و نقل باید با توجه به قوانین و مقررات حمل و نقل مربوطه بارگیری، حمل و تخلیه شوند.
تصویر شماره 7 : عکس حمل و نقل هوایی دریایی و زمینی تیوسولفات سدیم
2. نگهداری:
- سدیم تیوسولفات باید در محیط خشک، خنک و دور از نور مستقیم آفتاب نگهداری شود.
- به عنوان یک ماده شیمیایی، سدیم تیوسولفات باید در محیطی با دمای معتدل و پایدار نگهداری شود. دمای معمول نگهداری بین 20-25 درجه سلسیوس است.
- باید از تماس با مواد قابل اشتعال، مواد اکسید کننده و مواد شیمیایی خطرناک دوری کنید.
- برچسب‌ها و بسته‌بندی‌های محصول باید در حالت خوب و قابل خواندن باشند تا اطلاعات مورد نیاز در مورد محصول، شناسایی و استفاده صحیح ارائه شود.
تصویر شماره 8 : نگهداری سدیم تیوسولفات
3. ایمنی:
- هنگام کار با سدیم تیوسولفات، از تجهیزات محافظت فردی مانند عینک محافظ، دستکش‌های مناسب و لباس‌های محافظ استفاده کنید.
- از تماس مستقیم با پوست، چشم و دست‌ها با سدیم تیوسولفات جلوگیری کنید.
- در صورت بروز تماس با پوست یا چشم، فوراً با آب بشویید و در صورت نیاز به پزشک مراجعه کنید.
- همچنین، دستورالعمل‌ها و محدودیت‌های ایمنی مربوط به سدیم تیوسولفات را که توسط تولیدکننده یا مراجع ایمنی صادر شده‌اند، رعایت کنید.
توصیه میشود که قبل از استفاده از سدیم تیوسولفات، دستورالعمل‌های ایمنی مربوطه و فیش‌های اطلاعات ایمنی (SDS) مربوطه را مطالعه کنید و همیشه دستورات و راهنمایی‌های ایمنی را رعایت کنید.
بسته بندیهای تیوسولفات سدیم :
تیوسولفات سدیم در بازار با انواع بسته‌بندی‌ها در دسترس است. بسته بندیهای معمولی تر شامل موارد زیر میشود:
1. کیسه‌ها: تیوسولفات سدیم ممکن است در کیسه‌های پلاستیکی یا کیسه‌های کاغذی قرار گیرد. این کیسه‌ها معمولاً دارای بسته بندی داخلی و خارجی است که از نشت و آسیب جسمانی جلوگیری می‌کند.
2. بشکه‌ها: تیوسولفات سدیم ممکن است در بشکه‌های فلزی بسته بندی شده باشد. بشکه‌ها عموماً دارای درب و پوشش محکم هستند تا حفاظت از محتوا را تضمین کنند.
3. بطری‌ها: در برخی موارد، تیوسولفات سدیم به صورت محلول در بطری‌های پلاستیکی عرضه میشود. این بطری‌ها معمولاً دارای درپوش و سیستم قفل هستند تا از نشت محلول جلوگیری کنند.
مهم است که بسته بندیهای تیوسولفات سدیم مطابق با استانداردهای مربوطه و دستورالعمل‌های ایمنی باشند. همچنین، برچسب‌ها و علائم روی بسته بندی باید اطلاعات کافی درباره محصول، شناسایی و راهنمایی‌های ایمنی را در اختیار کاربران قرار دهند.
