مقدمه:
فنول فتالئین (Phenolphthalein) یک ترکیب شیمیایی مهم است که در آزمایشگاهها به عنوان یک نمک اندازهگیری pH و یک نشانگر در تحلیلهای شیمیایی استفاده میشود. این ماده دارای خواص شیمیایی و فیزیکی ویژهای است که میتواند در بسیاری از آزمایشها و تجزیه و تحلیلها به خوبی به کار گرفته شود. در این مقاله، به معرفی فنول فتالئین، کاربردهای آزمایشگاهی، مشخصات فنی، شرایط کار با محصول، شرایط نگهداری و حمل، بسته بندی و خطرات مرتبط با این ماده پرداخته خواهد شد.
فنول فتالئین یا فنل فتالئین (Phenolphthalein) یک ترکیب شیمیایی با فرمول شیمیایی C₂₀H₁₄O₄ و وزن مولکولی 318.33 گرم بر مول است. این ماده به صورت پودر سفید بی بو در دمای اتاق وجود دارد. فنول فتالئین دارای غلظت 1.27 گرم بر سانتیمتر مکعب در دمای 20 درجه سانتیگراد و اسیدیته منفی در همان دما است. همچنین، حلالیت آن در آب برابر با 3.36 میلیگرم در لیتر است. دمای ذوب فنول فتالئین 263.7 درجه سانتیگراد است.
کاربردهای آزمایشگاهی:
فنول فتالئین به عنوان یک نمک اندازهگیری pH و نشانگر در آزمایشگاهها استفاده میشود. این ماده در ترکیبات شیمیایی، تجزیه و تحلیلهای کیفی و کمی، آزمونهای شیمیایی و بسیاری از آزمایشهای شیمیایی دیگر به عنوان یک نشانگر قوی به کار می رود. به عنوان یک نمک اندازهگیری pH، فنول فتالئین تغییر رنگ میدهد و میتواند با تغییر از رنگ بیرنگ به رنگ صورت گرفته و این امر به تشخیص و اندازهگیری pH محلولها کمک کند. همچنین، این ماده به عنوان نشانگر در ترکیبات شیمیایی و آزمایشات کمی و کیفی به کار میرود. به عنوان مثال، در آزمونهای اسیدیته و بازیته میتوان از فنول فتالئین برای تشخیص نواقص و تغییرات شیمیایی در نمونهها استفاده کرد.
مشخصات فنی:
فنول فتالئین با کد 107233 توسط کمپانی مرک آلمان تولید میشود. این ماده با فرمول شیمیایی C₂₀H₁₄O₄ و وزن مولکولی 318.33 گرم بر مول در دسترس است. فنول فتالئین دارای غلظت 1.27 گرم بر سانتیمتر مکعب در دمای 20 درجه سانتیگراد است و در آب با حلالیت 3.36 میلیگرم در لیتر قابل حل میشود. دمای ذوب این ماده 263.7 درجه سانتیگراد است.
شرایط کار با محصول:
به منظور کاربرد بهینه فنول فتالئین در آزمایشگاه، شرایط زیر را میتوان رعایت کرد:
1. استفاده از لباس و تجهیزات حفاظتی: در هنگام کار با فنول فتالئین، لازم است از لباسهای محافظ مانند دستکشها، عینکهای محافظ و لباسهای مناسب استفاده شود.
2. هواداری و تهویه مناسب: برای جلوگیری از تماس مستقیم با بخارات فنول فتالئین، ایجاد یک محیط با هوای تمیز و خنک با تهویه مناسب الزامی است.
3. استفاده از تجهیزات حفاظتی: در هنگام کار با فنول فتالئین، استفاده از تجهیزات حفاظتی مناسب مانند ماسک تنفسی، لباس محافظ، و دستکشهای مقاوم در برابر مواد شیمیایی توصیه میشود.
4. منطقه کاری مناسب: باید یک منطقه کاری مناسب باشد که دارای امکانات اطفاء حریق، دسترسی به آب جاری و دسترسی به مواد خام و تجهیزات لازم باشد.
5. آشکارسازهای اطلاع رسانی: در منطقه کاری، باید آشکارسازهای اطلاع رسانی مربوط به مواد شیمیایی مورد استفاده نصب شده باشد و نمادهای ایمنی و دستورالعملهای اضطراری در دسترس باشد.
شرایط نگهداری و حمل:
برای نگهداری و حمل فنول فتالئین، شرایط زیر را رعایت کنید:
1. دما: فنول فتالئین باید در محیطی با دمای معتدل و استاندارد نگهداری شود. دمای مناسب برای نگهداری این ماده معمولاً در محدوده 15-25 درجه سانتیگراد است.
2. نور: برای جلوگیری از تحلیل و تغییر خواص فنول فتالئین، باید از تماس مستقیم با نور مستقیم خورشید و نور محلولهای قوی پرهیز کرد. بهتر است این ماده در جاهای تاریک و خنک نگهداری شود.
3. بسته بندی: فنول فتالئین باید در بسته بندیهای محکم و مناسب قرار گیرد که از نفوذ هوا و رطوبت جلوگیری کند. بسته بندی باید برچسب هشدارهای لازم را درباره خطرات مرتبط با ماده نشان دهد.
بسته بندی و خواص:
فنول فتالئین معمولاً در ظروف با حجمهای 25، 100 و 500 گرمی عرضه میشود.